Η επίσκεψη των αντιπροσώπων της εταιρείας “Μεταλλεία Σερίφου” στο Μεταλλευτικό Μουσείο στο Bochum της Γερμανίας τον περασμένο Φεβρουάριο έβαλε τις οι βάσεις για την αρχή μιας νέας εποικοδομητικής συνεργασίας με το ερευνητικό κέντρου του Bergbau-Museum
Στο πλαίσιο αυτό, δύο διακεκριμένοι Γερμανοί αρχαιολόγοι επισκέφθηκαν τη Σέριφο τον περασμένο Απρίλιο. Ο Dr. Thomas Stöllner, καθηγητής Μεταλλευτικής Αρχαιολογίας στο Ruhr University και Διευθυντής Ερευνών του Bergbau-Museum και η Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας της Ανατολικής Μεσογείου στο Ruhr University, Dr. Constance von Rüden, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή μας να επισκεφθούν για λίγες μέρες το νησί και να διαπιστώσουν εκ του σύνεγγυς τον πλούτο της μεταλλευτικής ιστορίας της Σερίφου.
Η περιήγησή μας ξεκίνησε από τον κόλπο του Μ. Λιβαδιού, ως κέντρου της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας στο νησί και ως σημαντικότερου πόλου πολιτιστικής αξίας από ιστορικής και αρχιτεκτονικής άποψης. Οι καθηγητές εκτός από τα δυο εμβληματικά τοπόσημα του Μ. Λειβαδιού, δηλαδή τη μεταλλική Σκάλα φόρτωσης και το Διοικητήριο, περιηγήθηκαν και στις δύο πλευρές του όρμου, πρώτα στις εγκαταστάσεις των θερμών λουτρών του Αλμυρού και την παρακείμενη μεταλλευτική στοά. Εκεί μας έδωσαν τα πρώτα στοιχεία εκφράζοντας μια πρώτη άποψη περί χρήσης του χώρου ήδη από την αρχαιότητα! Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τον λόφο του Κούντουρου και τον οικισμό Πλακάλωνα, του οποίου την αρχαιολογική αξία διαπίστωσαν μέσω διαφόρων επιφανειακών ευρημάτων.
Σειρά είχε ο Κουταλάς, το δεύτερο μεγάλο μεταλλευτικό κέντρο του νησιού. Εκτός από την αποβάθρα φόρτωσης και τη σκάλα, επισκεφθήκαμε το κτίριο του Μηχανουργείου, και μπήκαμε σε διάφορες μεταλλευτικές στοές στην ευρύτερη περιοχή του Κουταλά, στους Αετούς, τον Κόρακα και τα Μαύρα Βολάδια. Δεν παραλείψαμε να επισκεφτούμε επίσης και τις μεταλλευτικές σήραγγες της περιοχής του Άσπρου Κάβου, με την απόκοσμη γοητεία τους, για τις οποίες επίσης εκφράστηκε η άποψη ότι θα πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω ώστε να διαπιστωθεί η ύπαρξη προγενέστερων μεταλλευτικών φάσεων.
Επόμενος σταθμός της της επίσκεψης των δύο διακεκριμένων Γερμανών αρχαιολόγων ήταν η περιοχή του Αβεσσαλού, όπου βρίσκεται μια πρώιμη εγκατάσταση εμπλουτσιμού μεταλλεύματος μοναδικής αρχαιολογικής αξίας για την προϊστορική μεταλλουργία των Κυκλάδων. Εκεί είδαν τις χαρακτηριστικές ειδικά διαμορφωμένες κοιλότητες στους φυσικούς σχηματισμούς βράχων, με μεταλλευτικές καμίνους και μια από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σκωριών (απορρίμματα μετάλλων σε σχήμα άμορφης μάζας, που προκύπτουν από τον εμπλουτισμό) στον αιγαιακό χώρο. Η θέση αυτή δε, θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι συνδέεται και με τον παρακείμενο προϊστορικό οικισμό των Πλακαλώνων.
Απρόσμενα ενδιαφέρουσα αποδείχθηκε η μικρή μας εξερεύνηση στη περιοχή του Μούτουλα, κοντά στο χωριό Γαλανή, στο ΒΑ τμήμα της Σερίφου. Εκεί το 1873 η εταιρεία “Η Σέριφος” ξεκίνησε εργασίες εξόρυξης μολύβδου, μετά από σχετική άδεια παραχώρησης. Οι καθηγητές Αρχαιολογίας από το Bochum πάντως, θέλησαν να επισκεφτούν την περιοχή αυτή λόγω της ύπαρξης αρχαίων στοών, που μαρτυρούν μεταλλευτική δραστηριότητα ήδη από τα Προϊστορικά χρόνια.
Μετά την ολοκλήρωση της περιήγησης ως ήταν φυσικό ανταλλάξαμε απόψεις, ιδιαίτερα για τον τρόπο διαχείρισης του τόσο μεγάλου όγκου μνημείων της αρχαιότερης και σύγχρονης ιστορίας της Σερίφου. Η εμπειρία και η τεχνογνωσία των φιλοξενούμενών μας είναι πραγματικά πολύτιμη και οι προτάσεις τους πιστεύουμε ότι θα βάλουν τις βάσεις για μια συνεργασία που θα αναδείξει τον μοναδικό πλούτο που είναι κρυμμένος στον λαβύρινθο των στοών κάτω από το τραχύ έδαφος της Σερίφου.